Tọa đàm đóng góp ý kiến vào Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi)

Thạc sĩ Nguyễn Ngọc Vũ - Phó Chủ tịch thường trực Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật tỉnh và Thạc sĩ Võ Văn Dinh - Phó giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì buổi tọa đàm. Tham dự có đại diện lãnh đạo các sở, ban, ngành, huyện, thị xã, thành phố; thành viên Hội đồng Tư vấn Dân chủ Pháp luật Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (UBMTTQVN) tỉnh; lãnh đạo các tổ chức hội và đại diện đội ngũ trí thức của tỉnh.

Phát biểu tại buổi tọa đàm, Thạc sĩ Nguyễn Ngọc Vũ cho biết, dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) đang được lấy ý kiến trong toàn dân. Việc tổ chức tọa đàm này nhằm phát huy trí tuệ, tâm huyết, trách nhiệm của đội ngũ trí thức để đóng góp ý kiến, góp phần hoàn thiện dự thảo luật theo hướng chất lượng, khoa học, đồng bộ và khả thi, tạo không gian, nguồn lực cho sự phát triển của đất nước. 

Đóng góp ý kiến cho Dự thảo Luật đất đai, các đại biểu cho rằng, so với luật đất đai hiện hành, dự thảo luật lần này có nhiều điểm mới hơn, nhất là những nội dung liên quan đến quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, thu hồi đất, bồi thường hỗ trợ tái định cư. Đây là quan điểm thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đến lợi ích chính đáng của nhân dân và khắc phục được những khó khăn, vướng mắc, những bất cập trong quá trình thực hiện. Tuy nhiên, dự thảo vẫn còn những điểm hạn chế, bất cập; giải thích từ ngữ nhiều, không cần thiết; nguyên tắc áp dụng và tính khả thi của các điều Luật chưa cao; từ ngữ sử dụng trong dự thảo luật có những nội dung còn chung chung, khó thực hiện.
Các đại biểu cũng trực tiếp góp ý vào nhiều điều khoản của dự thảo luật. Đại biểu Nguyễn Công Sởi - Chủ tịch Hội Người Cao tuổi, Phó Chủ nhiệm Hội đồng Tư vấn dân chủ pháp luật UBMTTQVN tỉnh cho rằng, tại điều 68 về lấy ý kiến quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, nội dung được quy định chặt chẽ, rõ ràng, phát huy được quyền làm chủ của nhân dân. Nhưng theo ông, việc tổ chức thực hiện là rất quan trọng, nhất là cách thức tổ chức lấy ý kiến; cách tổng hợp, tiếp thu, giải trình.

Ông Sởi cũng thống nhất cao với khoản 2, 3 điều 89 liên quan đến nguyên tắc bồi thường về đất khi nhà nước thu hồi đất. Ông cho rằng, để không thiệt thòi cho người dân, trước khi Nhà nước, cơ quan có thẩm quyền ra quyết định thu hồi đất thì công tác tái định cư phải được thiết lập trước. Phó Chủ nhiệm Hội đồng Tư vấn dân chủ pháp luật Nguyễn Công Sởi cũng bày tỏ quan điểm đồng tình tại điều 80 về thu hồi đất do vi phạm pháp luật, khi cho rằng quy định này sẽ khắc phục tình trạng đầu cơ đất, tránh lãng phí tài nguyên đất và phát huy được nguồn lực. Tuy nhiên, ở điểm này ông cũng lưu ý nên chăng xem lại tính khả thi. Cần quy định chặt chẽ hơn để tránh những trường hợp “lách luật”. Ngoài ra, ông cũng góp ý chi tiết nội dung ở một số điều 98, 106, 107, 154,166.

Đại biểu Vũ Ngọc Long - Giám đốc Sở Công thương, thành viên Câu lạc bộ Trí thức tỉnh, nhận định: Dự thảo luật tuy có đổi mới, tiếp thu sửa đổi nhiều trong quá trình soạn thảo nhưng nhìn chung vẫn còn hạn chế. Ông cũng gợi mở thêm nhiều vấn đề để các đại biểu thảo luận chung và làm rõ thêm về khoản 3, 4 của điều 17 quy định trách nhiệm của Nhà nước về đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số. Ngoài ra, đại biểu cũng đề nghị xem xét bỏ bớt một số nội dung giải thích từ ngữ ở điều 3 khi không cần thiết. Ở nội dung này, đại biểu Ma Ly Phước - Phó Trưởng Ban Dân vận Tỉnh ủy cũng bày tỏ quan điểm đồng tình với ý kiến của đại biểu Vũ Ngọc Long.

Tại khoản 2, điều 5 quy định về người chịu trách nhiệm trước Nhà nước đối với việc sử dụng đất, Thạc sĩ Trần Thị Hạnh Dung, Trưởng Khoa Nhà nước và Pháp luật Trường Chính trị tỉnh, cho rằng dự thảo luật quy định về hộ gia đình sử dụng đất gồm những người có quan hệ hôn nhân, huyết thống, nuôi dưỡng theo quy định của pháp luật về hôn nhân và gia đình, mới có thể là thành viên hộ gia đình sử dụng đất khi có quyền sử dụng đất chung là chưa bao quát hết các trường hợp phát sinh trên thực tế. Đại biểu phân tích rằng, nếu quan hệ hôn nhân chấm dứt thì tư cách thành viên hộ gia đình sử dụng đất có thay đổi? Ví dụ: Hai vợ chồng được nhà nước giao đất nông nghiệp nhưng sau đó họ ly hôn và theo quyết định của tòa, quyền sử dụng đất chung chưa chia, họ vẫn cùng sản xuất kinh doanh trên đất đó để nuôi con. Trường hợp này quyền sử dụng đất vẫn là chung.

Vì vậy, theo đại biểu, khái niệm hộ gia đình trong dự thảo luật nên quy định lại theo các phương án sau:
Phương án 1: Hộ gia đình sử dụng đất (sau đây đây gọi chung là hộ gia đình) bao gồm các thành viên có quyền sử dụng đất chung do cùng được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất; cùng nhận chuyển quyền sử dụng đất và các trường hợp khác theo thỏa thuận của các thành viên trong hộ.
Phương án 2: Hộ gia đình sử dụng đất (sau đây đây gọi chung là hộ gia đình) bao gồm các thành viên có quyền sử dụng đất chung do các thành viên đóng góp, cùng nhau tạo lập nên hoặc được tặng cho chung, được thừa kế chung và các trường hợp khác mà các thành viên thỏa thuận là quyền sử dụng đất chung của hộ.

Đại biểu Dương Hoài Pha - Phó Chủ tịch UBND huyện Chơn Thành, cho biết ông đã nghiên cứu kỹ về dự thảo luật. Qua thực tiễn công việc, ông xét thấy dự thảo có nhiều điều khoản còn khá chung chung, khó khả thi. Ông cũng đề xuất sửa đổi, bổ sung làm rõ nghĩa ở một số từ, cụm từ và những quy định trong dự thảo luật.

Đại biểu Nguyễn Ngọc Út - Chánh Văn phòng Hội Luật gia cũng đồng quan điểm trên, và đề nghị sửa đổi làm rõ nghĩa các từ, cụm từ tại khoản 1,2 điều 14 của dự thảo luật. Ngoài ra, đại biểu cũng gớp ý, bổ sung nhiều nội dung tại các điều 15, 18, 20, 28, 49, 69, 71, 73.

Thạc sĩ Vũ Văn Dinh - Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường, thành viên Câu lạc bộ Trí thức tỉnh, đồng chủ trì tọa đàm cũng băn khoăn về những quy định còn chưa rõ ràng trong dự thảo luật. Đại biểu cũng gợi mở nhiều vấn đề để các đại biểu thảo luận thêm về khái niệm cũng như việc xác định tiêu chí với các công trình ngầm và các quy định tại điều 39, quy định về quyền và nghĩa vụ của tổ chức kinh tế sử dụng đất để xây dựng công trình ngầm, công trình trên không.

Tại hội nghị, các đại biểu trí thức là lãnh đạo các địa phương, sở ngành trong tỉnh cũng nhấn mạnh, phân tích sâu về nguyên tắc công khai, minh bạch trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và giao đất, cho thuê đất, đấu giá quyền sử dụng đất, thu hồi, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; cơ chế để người dân giám sát kết quả xử lý vi phạm về đất đai; quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất nói chung, trong đó có các quy định đối với quyền và nghĩa vụ của từng nhóm chủ thể sử dụng đất. 

Phát biểu kết luận, Thạc sĩ Nguyễn Ngọc Vũ - Phó Chủ tịch Thường trực Liên hiệp các hội KH&KT, Phó Chủ nhiệm Câu lạc bộ Trí thức tỉnh tiếp thu những ý kiến tâm huyết, trách nhiệm của các đại biểu trí thức. Ông cho biết, các ý kiến sẽ được tổng hợp đầy đủ, chính xác và sẽ được Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật, Ban Chủ nhiệm Câu lạc bộ Trí thức tỉnh báo cáo tại Hội nghị lấy ý kiến đối với Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) được tổ chức trong hệ thống UBMTTQVN tỉnh và các tổ chức thành viên, dự kiến diễn ra vào ngày 9/3/2023 tại UBMTTQVN tỉnh.